هگمتانه، گروه خبر همدان: ماجرایی که پارسال برخی با احتکار سیب زمینی در جامعه پیاده کردند و با عدم عرضه به بازار قیمت این محصول را تا 80 هزار تومان بالا بردند امسال با عرضه قطره چکانی برنج تکرار شده است.
به گزارش خبرنگار هگمتانه، در ماه‌های اخیر، گرانی افسارگسیخته برنج، چه از نوع ایرانی و چه وارداتی، به یکی از دغدغه‌های اصلی خانوارهای ایرانی تبدیل شده است. برنج ایرانی که تا سال گذشته با قیمت متوسط 70 تا 90 هزار تومان خرید و فروش می‌شد، اکنون در برخی فروشگاه‌ها با قیمت‌های نجومی تا 350 هزار تومان عرضه می‌شود؛ افزایشی شوکه‌کننده که بسیاری از خانواده‌ها را وادار به کاهش مصرف یا حذف این کالای سنتی از سفره‌ کرده است.
بررسی‌ها و اظهارات برخی مسؤولان کشور این است که این گرانی صرفاً به دلیل تحریم، تورم جهانی یا کاهش تولید داخلی نیست؛ بلکه بخشی از آن حاصل عملکرد سوداگرانه گروهی خاص از شرکت‌های بزرگ و واردکنندگان عمده است.
طبق اطلاعات منتشرشده، برخی از این شرکت‌ها با هدف افزایش مصنوعی قیمت، مقادیر زیادی از برنج را در انبارها نگه داشته‌اند و با عرضه قطره‌چکانی، مانع از تعادل در بازار شده‌اند.
حتی گزارش‌هایی ارائه شده مبنی بر اینکه برنج‌های وارداتی، مانند برنج پاکستانی، که برای اقشار کم‌درآمد جایگزینی ارزان‌تر محسوب می‌شد، به عمد کمیاب شده‌اند و این برنج‌ها توسط همان شرکت‌های بزرگ وارد شده، اما در کیسه‌های برنج ایرانی بسته‌بندی و با قیمت‌های بالاتر به بازار عرضه شده‌اند؛ اقدامی که مستقیماً به زیان مصرف‌کننده نهایی انجامیده است.
برای بررسی ابعاد این موضوع در استان همدان و اینکه آیا تخلفاتی در این خصوص مشاهده شده است، به سراغ مسؤولان جهاد کشاورزی استان رفتیم که مصطفی ترکمان، معاون توسعه بازرگانی این سازمان به گفت‌وگو با ما نشست.
معاون توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی همدان، با بیان اینکه بنکداران همدان نقشی در گرانی برنج ندارند گفت: آنها نه توان مالی خرید انبوه و انبار کردن برنج را دارند و نه دسترسی مستقیم به منابع اصلی واردات و این اقدامات سودجویانه از سوی شرکت‌های بزرگ و واردکنندگان عمده انجام می‌شود که با عرضه محدود و پشت‌پرده، بازار را دچار التهاب کرده‌اند.
ترکمان با بیان اینکه متأسفانه شاهد عرضه قطره چکانی برنج در کشور توسط تجار وارد کننده هستیم اظهار کرد: اینکه آیا در همدان هم این تجار هستند باید گفت که، بنکداران و عمده فروشان همدان توان مالی چنین اقدامی را ندارند.
وی افزود: آنها اگر هم بخواهند نمی‌توانند مقدار زیادی برنج خریداری و انبار و قطره‌ چکانی عرضه کنند تا سود زیادی ببرند، بلکه وارد کنندگان اصلی و شرکت‌های بزرگ هستند که می‌توانند چنین اقدامی را انجام و به صورت قطره چکانی و یا با واسطه ارائه دهند.
معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه متأسفانه این مسأله در کشور وجود دارد و ما نیز اعتراض کرده‌ایم عنوان کرد: بنکداران همدان اگر بخواهند برنج را به قیمت مصوب خریداری کنند، شرکت‌های بزرگ و واردکنندگان عرضه نمی‌کنند، آنها بنکداران همدان را مجبور می‌کنند که به صورت پشت فاکتوری، فاکتور دوم یا واریز به حساب دیگری مقداری برنج خریداری کنند.
وی اضافه کرد: یا بنکداران ما گاهی مقدار بالاتری برنج خریداری می‌کنند اما کمتر از میزان خریداری شده، تحویل می‌گیرند.
ترکمان با اشاره به اینکه متأسفانه این رفتار را واردکنندگان و تجار بزرگ پیش کشیده‌اند و به صورت قطره چکانی آن هم تنها برنج پاکستانی را عرضه می‌کنند افزود: اداره کل بازرگانی دولتی کشور با وجود اینکه برنج هندی را 10 هزار تومان گران‌تر عرضه کرد و قیمت را با توجه به هزینه‌های واردات بالا برد، اما این محصول که ما قبل از گرانی به قیمت 50 هزار تومان در بازار توزیع کرده بودیم، در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و از سوی مباشرین، به همان قیمت 50 هزار تومان عرضه می‌شود؛ یعنی بازارها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و بنکداران ما امانت را حفظ کرده و افزایش قیمت نداشتند اما اگر در خرید جدید گران‌تر عرضه شود، مجبور هستند گران‌تر هم بفروشند.

برخی تجار به صورت محدود و برنامه‌ریزی‌شده اقدام به عرضه برنج کرده‌اند تا قیمت‌ها را بالا نگه دارند
وی گفت: در حال حاضر متأسفانه عرضه قطره چکانی برنج پاکستانی و برنج ایرانی بوده که باعث افزایش قیمت شده است.
معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان تأکید کرد: معتقدم کمبودی از لحاظ برنج در بازار وجود ندارد هرچند همکاران‌ ما در وزارتخانه یا نهادهای بالاتر ممکن است اعلام کنند که کمبودی در بازار وجود دارد یا ندارد، اما به نظر ما کمبودی نیست؛ مشکل اصلی این است که برخی تجار به صورت محدود و برنامه‌ریزی‌شده اقدام به عرضه برنج کرده‌اند تا قیمت‌ها را بالا نگه دارند.

اثبات این تخلفات، به خصوص با روش‌های پیچیده‌ای که تجار استفاده می‌کنند، کار بسیار سختی است
وی در خصوص اینکه چه اقدامی در رفع این مشکل انجام می‌شود؟ افزود: وزارت جهاد کشاورزی اقداماتی را در دستور کار دارد و اعلام کرده که با متخلفین برخورد می‌شود، اما مشکل اینجاست که اثبات این تخلفات، خصوصاً با روش‌های پیچیده‌ای که تجار استفاده می‌کنند، کار بسیار سختی است.
ترکمان خاطرنشان کرد: اثبات اینکه تجار برنج را گران‌تر می‌فروشند یا در حجم پایین‌تر از قرارداد عرضه می‌کنند، به دست آوردن مدارک برای برخورد با متخلفان در تعزیرات حکومتی یا دستگاه قضایی سخت است.
وی به توجیهات تجار نیز اشاره کرد و گفت: این تجار بهانه‌هایی دارند و می‌گویند چون برای واردات ارز نگرفتیم یا دیرتر تحویل گرفتیم، یا نرخ ارز بالا رفته، قیمت تمام‌شده برنج برای ما بالا رفته؛ می‌گویند سرمایه‌ ما چند ماه خوابیده و تخفیف ارز دیر انجام شده و هزینه‌های ما بسیار بالا رفته است.

خواب سرمایه بهانه تجار
معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان ادامه داد: آنها می‌گویند ما برنج را با قیمت دلار 60 یا 70 هزار تومان تهیه کردیم و امروز قیمت دلار به 90 هزار تومان رسیده است و یا ارزش پول ملی پایین تر آمده است؛ برای ما تهیه این محصول هزینه‌های بیشتری داشته و خواب سرمایه اتفاق افتاده است.
وی تصریح کرد: باید حد وسطی ایجاد شود که نه تجار، برای واردات ضرر کنند و نه آنها سودجویی بیش از حد داشته باشند.
ترکمان در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه برنج ایرانی ارتباطی به ارز ندارد چرا این محصول نیز عرضه نمی‌شود؟ گفت: برخی تجار برنج را از کشاورز با قیمت پایین خرید کرده‌اند و حالا انبار کرده‌اند تا با چند برابر قیمت بفروشند.
وی گفت: این موضوع مثل همان موضوع گرانی سیب‌زمینی در سال گذشته است، برخی به اسم سردخانه‌دار و انباردار سیب‌زمینی را بردند و ذخیره کردند و در بازار عرضه نکردند، که البته گلایه هم داشتند که به ما محتکر نگویید و ما ذخیره کرده بودیم تا به مردم عرضه کنیم، در حالی که محتکر هستند و با عدم عرضه سیب‌زمینی، به قیمت 80 هزار تومان هم رسید.
معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان اضافه کرد: امروز که سیب‌ زمینی جدید وارد بازار شده اعتراض می‌کنند که چرا دولت جلوی صادرات را حدود دو ماه گرفته است و این قوانین چه بود و چرا نگذاشتند ما صادر کنیم.
وی با بیان اینکه آن موقع جهاد کشاورزی به آنها گفت که سیب‌زمینی را به قیمت 30 یا حتی 40 هزار تومان عرضه کنید و این کار را انجام ندادند افزود: امروز اعتراض دارند که محصول ما در انبار مانده و مشتری ندارد و صادرات هم نمی‌شود و مشتری‌های صادراتی کم است و آن موقع چرا نگذاشتید صادر کنیم.
ترکمان با بیان اینکه آنها می‌خواستند سیب‌زمینی را به قیمت بالاتر از 10 هزار تومان عرضه کنند و به قیمت 40 هزار تومان عرضه نکردند گفت: امروز هم همان ماجرا تکرار شده و برخی تجار و انباردار برنج داخلی را انبار کردند و عرضه نمی‌کنند که قیمت بالاتر برود.
وی بیان کرد: در پاییز کشاورزان و شالی‌کاران برنج را با نرخ پایین فروختند، حالا تجار آن را با چند برابر قیمت به مردم می‌فروشند و وقتی به آن‌ها اعتراض می‌شود، می‌گویند این احتکار نیست بلکه ذخیره‌سازی بوده!
معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در پاسخ به این سؤال که راهکار چیست؟ توضیح داد: بهترین راه برای شکستن انحصار و وادار کردن این تجار به عرضه، باز کردن مسیر واردات است و مافیای برنج داخلی اجازه دهند واردات انجام شود.
وی با اشاره به اینکه وقتی وزارتخانه ثبت سفارش واردات را انجام داد و محدودیت واردات برنج را برداشت و اجازه واردات برنج را داد که آنها مجبور شوند برنجی که ذخیره کردند را عرضه کنند، مشکل حل خواهد شد افزود: این تجار و شرکت‌ها به انحا مختلف برنج را قایم کرده و علل خاصی برای عدم عرضه دارند اما وقتی ببینند مانند سیب‌زمینی برنج هم وارد شد، مجبور می‌شوند این محصول را هم عرضه کنند؛ هنگامی که 10 هزار تن سیب‌زمینی وارد کشور شد محتکران مجبور شدند آن را عرضه کنند و قیمت هم شکست.
ترکمان خاطرنشان کرد: در حال حاضر وزارتخانه در حال انجام کار است، ثبت سفارش کند و به جای برنج هندی که مقدار بالایی وارد کشور می‌شود، اجازه واردات برنج تایلندی درجه آ یا پاکستانی را هم بدهد، در این صورت مطمئنا محتکاران داخلی مجبور می‌شوند برنج ایرانی خود را عرضه کنند.
وی بیان کرد: متأسفانه محتکرین و انبارداران به اسم حمایت از تولید و کشاورز ذخیره می‌کنند و خود را پشت تولید و کشاورز قائم می‌کنند تا نشود با آنها برخورد کرد.
معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان تأکید کرد: محدودیت واردات اگر برداشته شود و مسیر برای عرضه رقابتی باز شود، آن وقت محتکران داخلی و واسطه‌های بی انصاف و سودجو که با شعار حمایت از کشاورز، ولی در عمل با نادیده گرفتن منافع مصرف‌کننده فعالیت می‌کنند، مجبور به عرضه کالاهای انبارشده خواهند شد.